Türkiye-İsrail arasında kırmızı telefon hattı
Author: Utku Çakırözer
Published in Milliyet - May 2, 2005
Erdoğan ile Şaron arasında buzlar eridi. Erdoğan, Türkiye'de Yahudi karşıtlığına izin vermeme sözü verdi, Şaron'un önerisiyle Ankara ile İsrail arasında doğrudan telefon hattı kuruluyor
İsrail'i, HAMAS'ın siyasi lideri Şeyh Yasin'e yönelik suikast saldırısının ardından "devlet terörü uygulamak"la suçlayan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bu ülkeye 1998'den sonra lider düzeyinde ilk ziyareti gerçekleştirdi. AKP'nin iktidara gelmesinden 2.5 yıl sonra İsrail ziyaretini dün gerçekleştiren Erdoğan, Cumhurbaşkanı Moşe Katsav tarafından kabul edilirken, Başbakan Şaron, Başbakan yardımcıları Ehud Olmerk ve Şimon Peres ile ana muhalefet partisi lideri Tommy Lapid ile görüştü.
Şaron'la akşam yemeği
Erdoğan, Filistinlilere yönelik şiddet politikası nedeniyle ağır eleştirilere tuttuğu Şaron ile dün akşam yemeğinde bir araya geldi. 4 saat süren yemeğin ardından Şaron ile aralarında doğrudan telefon hattı kurma kararı aldıklarını açıklayan Erdoğan, önerinin İsrail Başbakanı'ndan geldiğini söyledi.
Erdoğan, "Biz de memnuniyetle kabul ettik. Aracının, tefecinin olduğu yerde sağlıklı görüşme olmaz. Görüşmeleri doğrudan yapmakta fayda var" dedi.
Beşinci direkt hat
Şaron da, ABD, İngiltere, Rusya ve AB liderliklerinden sonra beşinci direkt hattı Türkiye ile kurduklarını belirtti. Şaron, bir yıl önceki "devlet terörü" suçlamalarına büyük öfke duyduğu Erdoğan'a dünkü görüşmesinin ardından övgü yağdırdı. İsrail lideri, "Önerilerinden çok etkilendim. Onun liderliği ve tecrübesinden yararlanmayı, ikili ilişkilerde ve Ortadoğu'daki süreçlerde değerlendirmeyi düşünüyorum" dedi.
'Gazze güçlenmeli'
Barış sürecinde Türkiye'nin somut hangi katkıları yapabileceğinin sorulması üzerine Şaron, İsrail, Filistin ve Türk işadamlarının Ankara'da geçen hafta gerçekleştirdiği buluşmaya benzer girişimlerin sürdürülmesini istediklerini belirtti. Şaron, Ankara'dan ikinci beklentisini de İsrail birliklerinin çekileceği Gazze Şeridi'nin sosyoekonomik açıdan güçlendirmesi olduğunu ifade ederek, "Erdoğan'ın liderliğindeki Türkiye çok şey yapabilir" diye konuştu.
Türkiye'nin katkıları
Erdoğan da, "Türkiye'ye nasıl bir görev düşer, bunu taraflar belirleyecek. Bunun tanımı yapılırsa Türkiye'nin katkısı çok daha artacak" dedi. Suriye - İsrail ilişkileri konusunda da istenirse Türkiye'nin insiyatif alabileceğini kaydeden Erdoğan, "biz arabuluculuk için yaratılmışız" ifadelerini kullandı. Erdoğan, İsrail liderini Türkiye'ye davet ettiğini de belirtti.
İran mesajı
Erdoğan, Türkiye'de milliyetçilik ve antisemitizmin (Yanudi düşmanlığı) yükseldiği yönünde İsrail ve uluslararası kamuoyunda oluşan kaygıları silmeye çalıştı. "Özellikle bizim iktidarımız antisemitizmi insanlık suçu görmektedir. Irkçılığa karşı mücadelemizi sürdüreceğiz" diyen Erdoğan, Türkiye'de yaşayan Musevilerin ve İsrail'deki Türkiye kökenli Yahudilerin iki ülke arasında köprü olduğuna dikkat çekti.
Katsav ve Şaron'un, İran'ın nükleer gücü konusunda uyardığı Erdoğan'ın "İnsanları ve insanlığı tehdit eden hangi tür silah olursa olsun, Türkiye olarak karşısındayız" demesi dikkat çekti.
* Erdoğan, Yad Vaşem Soykırım Müzesi'ni gezen yabancı ziyaretçilerin taktığı, Yahudilerin dini sembolü "kippa"yı girişte kendisine uzatılmasına rağmen reddetti.
* Erdoğan'dan önce salona giren Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Müslümanların namaz kılarken kullandığı takkeyi, Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun da beraberinde getirdiği "bere"yi taktı. Erdoğan'ın kippa takmadığını gören iki bakan, birkaç saniye içinde takke ve bereyi çıkardı.
* Katsav ve Erdoğan yaklaşık yarım saat baş başa görüşürken, Gila Katsav da Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın bir başka bölümünde Emine Erdoğan, Devlet Bakanı Beşir Atalay'ın eşi Yıldız Atalay ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül'ün eşi Sevim Gönül'e çay ikram etti.
* Mesajında, Yahudilerin maruz kaldığı katliam için "soykırım" yerine "holokost" kelimesini kullanan Erdoğan "Holokost tarih boyunca insanlığa karşı işlenen en akıl almaz suç. İnsanlık bir daha asla benzer bir olayla karşılaşmamalı" dedi.